Esse

Esse is het Latijnse woord voor “zijn”. 
Esse was ook de naam van een Vereniging Zonder Winstoogmerk, een Belgische organisatie, waar ik in de jaren negentig een revalidatieprogramma volgde. Een paar jaar geleden schreef ik er onder andere in mijn blog: “Veto” over. 

Ik had mij bij Esse vzw aangemeld, omdat ik me geen raad meer wist met mijn eczeem klachten en met mezelf. Ik was er helemaal klaar mee -met beiden. Als een patiënt legde ik mijn problemen wanhopig neer bij het team van therapeuten en begeleiders. Zij zouden mij wel helpen, zij zouden wel met een oplossing komen….dacht ik. Maar nee, zo werkte dat niet.
In deze valkuil trapte het team niet, geen van alle leden. Ik werd, samen met de andere deelnemers in onze groep, in eerste plaats gezien als Mens. Ongeacht welke lichamelijke- en andere klachten wij hadden, sterker nog die waren ‘slechts bijzaak’.

Bij Esse werd gesproken over “De Basiscursus” en bij de aftrap in de bar werd onder het genot van een incidenteel glaasje bubbels gezegd: 

“U bent van harte welkom als deelnemer
– om uzelf beter te leren kennen;
– om beter met uw problemen en klachten om te leren gaan;
– om de kwaliteit van uw leven te verbeteren.”

Ik kreeg een cursusmap overhandigd en toen ik die opensloeg, viel mijn oog direct op het volgende stukje tekst:

Problemen zijn een uitdaging tot groei!
Daarom heeft u zich ingeschreven in dit basisprogramma van Esse vzw: om uzelf beter te leren kennen.
U heeft deze stap aangedurfd.
U gaat u terugtrekken uit het alledaagse leven, om u te bezinnen, om uzelf te zijn en om te leren uzelf ten volle te realiseren.   

Even moest ik slikken. Wat stond mij te wachten tijdens mijn verblijf intern? Het had geen zin om te speculeren. Wel om te aanvaarden. Er was geen weg terug. Wie A zegt…
Ik was bereid om de consequenties te dragen.

Ik had amper mijn veertigste verjaardag gevierd en hield wel van een uitdaging. Nu had ik echter geen idee waar ik me in stortte en welke wending het zou geven aan mijn leven. De intensieve trainingen bleken uitputtend. Als beloning kreeg ik daar aan het eind van de rit enorm veel energie voor terug. Dat was nieuw voor mij. Daarnaast had het wel mijn hele leven op zijn kop gezet, beter gezegd: wakker geschud. Voorgoed, alleen wist ik dat toen nog niet.

Zoals bij alles wat ik als nieuw ontdek, wilde ik ook hierover enthousiast vertellen aan wie het maar wilde horen. Alle eye-openers die het mij had gegeven, gunde ik anderen ook. Van een goedbedoelde “Het zou ook iets voor jou…”-uitspraak kon ik me gelukkig beheersen. Ik had al snel ingezien dat ieder mens zijn/haar eigen weg te gaan heeft. En vooral: eigen keuzes maakt. Bovendien: wat bij mij past, hoeft bij een ander niet te passen.

Zijn is genoeg. Er zijn. 
Alhoewel… daar is ook ‘zien’ voor nodig en in heel veel gevallen ook ‘luisteren’, als in: zien van het onzichtbare en luisteren naar het onhoorbare.
En het allerbelangrijkste: Zonder oordeel!

Tijdens mijn verblijf bleek al snel dat de retraite bedoeld was als bewustwordingscursus. Het ging hier niet om het (lichamelijke)probleem als eerste aan te pakken en weg te werken. Nee, in plaats daarvan werd juist gewerkt aan het ontwikkelen van ons bewustzijn van waaruit de problemen ontstaan. 

Hoe vaak komt het niet voor dat je een ideaalbeeld nastreeft. Je wilt worden zoals… -vul maar in-…  Hierover zegt Esse:

“Er valt niets te worden. Je bent reeds.
Zijn is leven: hier en nu.
Idealen zijn gedachten en beelden.
Hier en nu is gewoon wat er is: De volle werkelijkheid.”

Gek hè, dat er bij mij vandaag de dag -zevenentwintig jaar verder- nog steeds muntjes en puzzelstukjes op zijn plek vallen en er lichtjes gaan branden. Of nee, eigenlijk is dat zo gek nog niet. Groeien kost nu eenmaal tijd. Een baby is ook niet zomaar ineens een mens van één meter tachtig… ik noem maar iets.

Daarbij: hoe sneller je iets voor elkaar wilt krijgen, des te krampachtiger (en vaak onzorgvuldig) je te werk gaat. Ooit hoorde ik daar iemand de volgende opmerking over maken: “Een non die te snel heilig wil worden, wordt schijnheilig.”  Zit wat in…

Ik denk dat ik na vele jaren naar buiten kijken, eindelijk aan het ontwaken ben.
Het is een beetje zoals Carl Gustav Jung ooit zei:  
“Wie naar buiten kijkt, droomt;
wie naar binnen kijkt, wordt wakker”

Na alle opleidingen en ontplooiingen om ‘te willen worden‘ en na alle ups en downs waar ik niet op zat te wachten, maar wel op mijn bord kreeg….
…durf ik nu best te stellen: Ik ben er uiteindelijk door geworden wie ik al ben. Meer hoeft niet.
Dat klinkt vast heel ‘wollig’, of niet? 
Ik wil er alleen maar mee zeggen dat dát alleen misschien al voldoende is om een ander te kunnen helpen. Zonder goedbedoelde (en ongevraagde) adviezen, zonder het probleem van de ander op te willen lossen, zonder al mijn ‘praktische’ kennis vanuit mijn hoofd toe te willen passen. 

Gewoon: Zijn wie ik ben.
Of nog korter: Er zijn.
Esse.