Lichtmis

Ik schreef ooit een blog Vandaag is… , daar moest ik aan denken toen ik vanmorgen voor de gein -én inspiratie natuurlijk- op Google ging kijken wat voor speciale dag het vandaag is. Toen ik het gevonden had dacht ik meteen: Nou ja zeg! Mijn blog van twee weken geleden had goed bij vandaag gepast, omdat die min of meer over pannenkoeken ging. Vandaag is namelijk pannenkoekendag! Nou ja… een soort van.

Laat ik het eerbiediger zeggen: Op twee februari is het Maria Lichtmis en op deze dag worden pannenkoeken gebakken en gegeten. Volgens een oude traditie dan hè. Wel een mooie om in stand te houden, vind ik.

In mijn vroege kinderjaren ben ik katholiek opgevoed. Al een paar uur na mijn geboorte bracht mijn oma, mijn ‘petemoei’, mij naar de kerk om mij daar te laten dopen. Mijn moeder lag nog in het kraambed nota bene, maar zo ging dat vroeger als je katholiek was. Zo snel mogelijk dopen die baby! 

Ik ging naar een katholieke kleuterschool die geleid werd door nonnen en werd klaargestoomd voor mijn eerste communie. Later, als tiener ontving ik het vormsel. Vanaf dat moment lieten mijn ouders mij vrij in mijn keuze hoe ik met mijn geloofsovertuiging om wilde gaan. Zij hebben mij nooit tot iets gedwongen op dat gebied en dat heb ik altijd gewaardeerd.  

Ik ging dan ook zonder morren naar de kerk en hield van de toegepaste tradities tijdens de mis. Een paar jaar zong ik zelfs nog bij het kerkkoor, totdat ik de mis op zondagochtend liever verruilde voor lekker lang uitslapen in het weekend. Een enkele keer ging ik dan als alternatief wel op zaterdagavond naar de kerk. Totdat ook dat verwaterde, omdat ik nu eenmaal met totáál andere dingen bezig was. In plaats van regelmatig, ging ik als ik er behoefte aan had naar een mis. 

Dus ja, vanuit het katholieke geloof ken ik de betekenis en herkomst van Maria Lichtmis. Het laatste feest dat, veertig dagen na Kerst, de heilige kersttijd afsluit. In die dagen verandert in de natuur de kleur van de lucht. De zon krijgt meer kracht, waardoor de hemelkleur ‘februari-blauw’ wordt. De symbolische kleur van de mantel van Maria zoals wel wordt gezegd. De helderheid die in de lucht ontstaat, zou de mensen ook helderheid van geest geven. Aanleiding om allerlei plannen te maken en te zaaien voor de toekomst.

Vroeger (en tegenwoordig ook nog wel!) werden alle restjes van kaarsen bewaard. Door het lengen van de dagen waren minder kaarsen nodig en werden op Maria Lichtmis alle stompjes in een pan -au bain marie- gesmolten. Vervolgens werd het kaarsvet in lege walnootdopjes gegoten met een lontje erin. De kleine walnoot-kaarsjes werden dan drijvend in een grote schaal met water aangestoken. Zo werd het lichtfeest gevierd, precies in het midden van de winter. En werd met het lengen van de dagen, de hoop op de komst van de lente als maar groter.

Het was destijds in deze periode bovendien gebruikelijk om al het overschot weg te werken, zodat er weer ruimte ontstond voor nieuwe oogst. Ik vraag me af: Zou dit de oorsprong zijn van de later in tijd ontstane voorjaarsschoonmaak? Maar goed, dit terzijde…
Alle restjes bloem werden dus ook opgemaakt en zo ontstond de traditie om er op 2 februari pannenkoeken van te bakken. Er is een eeuwenoud gezegde, dat luidt: “Op twee februari is geen vrouwtje zo arm, of ze maakt haar pannetje warm” En ook werd er gezegd dat wie met Lichtmis pannenkoeken eet, een voorspoedig jaar zal hebben.
Ik zou zeggen: doe er je voordeel mee! 😉

De vorm en kleur van de pannenkoeken werden overigens gezien als een verwijzing naar de zon en het licht. (Ach wee degene, die mijn gebrouwen pannenkoeken op zijn bord gemikt krijgt…)

Tsja…en met dit weetje in mijn achterhoofd, overweeg ik aan de ene kant om serieus pannenkoeken te bakken straks. Aan de andere kant… Don is morgen vrij, we zouden onszelf bijvoorbeeld ook kunnen trakteren op een-dag-later-pannenkoek ergens buiten de deur. Jaaa.. ik weet in Zeist een pannenkoekenhuis waar ze verrukkelijk zijn. Hoewel..dat gaat/is net te ver voor ‘zomaar even’, zeker in gezien de vrijdagspits drukte. Maakt niet uit, hier in de buurt gaat vast ook wel lukken.

Voor vandaag dan toch maar iets vers en groens op tafel zetten.
En dan later wellicht een klein dessertje?

Kijk, ik kreeg dit van mijn zusje naar aanleiding van mijn blog “Iets met ei“. Wordt een makkie!
En die verwijzing naar de zon en het licht, ben ik zelf dan wel…
Mahlzeit!